Τα δέκα λεπτά που διαρκεί το ταξίδι για την Ελαφόνησο αποκαλύπτουν στους επισκέπτες του μικρού νησιού μια πρώτη εικόνα θαλασσινού παραδείσου. Λευκή άμμος και γαλαζοπράσινα νερά -όπως αυτά που βρίσκονται στο στενό ανάμεσα στο νησί και τη μοραΐτικη ακτή: αυτή είναι η Ελαφόνησος, ένας από τους καλύτερους καλοκαιρινούς προορισμούς, με πανέμορφες ακτές, κρυστάλλινα νερά (και πολύ πολύ κόσμο στη διάρκεια της σεζόν).
Book a hotel room in Athens Greece www.economyhotel.gr
check on line availability - prices and make a reservation https://economyhotel.cosmores.com
Το όνομα του νησιού οφείλεται στην πληθώρα κόκκινων ελαφιών (Cervus elaphus) που υπήρχαν στην περιοχή και στην πλούσια κυνηγετική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε. Οπως αναφέρει και ο Παυσανίας ήταν πολλά τα αρχαία ιερά στο νησί που ήταν αφιερωμένα στη θεά Αρτεμη, προστάτιδα του κυνηγίου.
Κατά το πέρασμά του από την περιοχή ο Παυσανίας αναφέρει την τότε χερσόνησο της Ελαφονήσου ως «Ονου γνάθο», εξαιτίας του σχήματός της (του θύμιζε σαγόνι γαϊδάρου) και περιγράφει την πόλη στην ποντισμένη σήμερα περιοχή των βραχονησίδων Παυλοπέτρι (στο νησί και το βυθό του έχει αποκαλυφθεί καταποντισμένη αρχαία πόλη) καθώς και στις ακτές της Πούντας όπου βρίσκεται αρχαίο νεκροταφείο με τους λαξευτούς στον βράχο τάφους.
Στην απέναντι λακωνική ακτή βρέθηκε άγαλμα της θεάς Αρτέμιδος (και μεταφέρθηκε στο Μουσείο του Λούβρου), όπου απεικονίζεται η θεά να κρατάει βέλη στο ένα χέρι και στο άλλο ένα μικρόσωμο κόκκινο ελάφι. Η Ελαφόνησος επίσης αναφέρεται ως Cervi στους βενετσιάνικους χάρτες του 15ου αιώνα. Το νησί χρησιμοποιήθηκε σαν ορμητήριο πειρατών, από τον 15ο μέχρι τον 17ο αιώνα και ουσιαστικά τότε είχε ερημώσει. Το νησί κατοικήθηκε ουσιαστικά μετά το 1850, όταν εξαλείφθηκε η πειρατεία στο Αιγαίο.
Το χωριό της Ελαφονήσου διατηρεί την ωραία του ατμόσφαιρα, με τον περιποιημένο παραλιακό δρόμο που πεζοδρομείται τα βράδια, τις ταβέρνες πάνω στη θάλασσα και την αμμουδιά, το λιμανάκι με τις βάρκες και την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα που είναι ο πολιούχος του.
Καλά είναι όλα αυτά, όμως εδώ ήρθατε για τις παραλίες! Φημισμένος είναι ο κόλπος Σαρακήνικο και η εξωτική παραλία του Σίμου, με τη λευκή άμμο, τα τιρκουάζ νερά, το κεδρόδασος και το κάμπινγκ.
Η δεύτερη, εξίσου όμορφη παραλία, είναι η Παναγία και βρίσκεται στον δεύτερο οικισμό, το Κάτω Νησί. Εκεί είναι και η παλιά εκκλησία της Παναγιάς που ατενίζει τη θάλασσα και τα ομώνυμα νησιά.
FAST INFO
Ο ΕΞΩΤΙΚΟΣ ΣΙΜΟΣΕίναι η πιο διάσημη παραλία ολόκληρης της Λακωνίας και μια από τις ομορφότερες της Μεσογείου. Θυμίζει Καραϊβική και είναι τριγυρισμένη από αμμόλοφους με κέδρους, με κρυστάλλινα πράσινα και τιρκουάζ νερά και ανοιχτόχρωμη ψιλή άμμο. Ενα τμήμα της είναι οργανωμένο με ομπρέλες και ξαπλώστρες, αλλά πολλοί ψάχνουν σκιά κάτω από τους κέδρους. Σε μερικά σημεία υπάρχουν γυμνιστές. Το κα- λοκαίρι βέβαια γεμίζει από τουρίστες και σκάφη αναψυχής.
ΨΑΡΑΔΕΣ... ΠΡΩΤΟΙ!Οι ψαράδες της Ελαφονήσου εκμεταλλεύθηκαν τους πλούσιους βυθούς του νησιού τους και κατάφεραν να δημιουργήσουν έναν από τους μεγαλύτερους στόλους της χώρας μας (τον δεύτερο μετά τη Χαλκιδική). Με τα καΐκια τους όργωναν τις θάλασσες από το Αιγαίο μέχρι το Λυβικό. Λέγεται μάλιστα πως το Ελαφονήσι της Κρήτης οφείλει το όνομά του στους ψαράδες της Ελαφονήσου!
ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑΠΟΛΗ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟΠαλιότερα ελάχιστοι έλεγαν την πόλη Νεάπολη. Βάτικα την έλεγαν. Βάτικα λένε βέβαια ακόμη όλη την περιοχή έως τον Καβομαλιά. Το όνομα προέρχεται από την αρχαία πόλη που υπήρχε εδώ, τις Βοιές: δημιουργήθηκε από τη συγκέντρωση των τριών μυκηναϊκών πολισμάτων (Ήτις, Σίδη και Αφροδισιάς) που προϋπήρχαν στην περιοχή.
Οι Βοιές ήκμασαν ως εμπορικό λιμάνι στα χρόνια του Κοινού των Ελευθερολακώνων, αλλά ισοπεδώθηκαν από τον σεισμό του 375 μ.Χ. Με το πέρασμα των αιώνων η ονομασία έγινε Βοιάτικα και στο τέλος Βάτικα.
Η Νεάπολη πήρε το νέο όνομά της στα μέσα του 19ου αιώνα. Στα 1840 ένας Βαυαρός αξιωματικός του Μηχανικού πρότεινε για τη νέα πόλη ένα σωστό πολεοδομικό σχεδιασμό, ο οποίος τηρήθηκε έως το 1864, αλλά μετά άρχισαν οι... αυθαιρεσίες.
Η σημερινή Νεάπολη διατηρεί ελάχιστα στοιχεία του παρελθόντος της. Τα παλιά σπίτια έχουν σχεδόν όλα γκρεμιστεί και η εικόνα δεν είναι και πολύ ελκυστική. Πίσω από τον παραλιακό δρόμο, θα δείτε κάποια ωραία σπίτια, καθώς και δίπλα στο ποτάμι.
Στον παραλιακό δρόμο βρίσκονται όλα τα εστιατόρια και μαγαζιά. Σήμα-κατατεθέν του λιμανιού είναι το άγαλμα του Βατικιώτη θαλασσινού, έργο του γλύπτη Βαγγέλη Μουστάκα, που παριστά ναυτικό έτοιμο να ρίξει το αρμίδι για να δέσει το πλεούμενό του.
Ο Αγιος Νικόλαος είναι το πιο μεγάλο χωριό στα νοτιοδυτικά του Καβομαλιά και τα κάτασπρα σπιτάκια του έχουν θέα στα Κύθηρα και την Ελαφόνησο.
Μια ναυτική κωμόπολη χτισμένη μέσα στις καταπράσινες πλαγιές της Κριθίνας και τριγυρισμένη από ελαιώνες. Το χωριό διατηρεί την αρχιτεκτονική που συναντάμε σε νησιά και στις παραθαλάσσιες πολιτείες του Μυρτώου (Σπέτσες, Υδρα, Κυπαρίσσι, κλπ). Τα σπίτια είναι διώροφα με κάτοψη σχήματος «Γ», ασβεστωμένα, με κεραμοσκεπές και μπλε, πράσινα ή καφέ πορτοπαράθυρα.
Το χωριό (όπως και τα υπόλοιπα Βάτικα) ήταν απομονωμένο από τους χερσαίους δρόμους, οπότε ανάπτυξε επικοινωνία με τα νησιά και τον Πειραιά. Η μουσική εδώ είναι νησιώτικη και τα επικρατούντα όργανα το βιολί και το λαούτο (μέχρι πριν από κάποιον καιρό και η λύρα!).
Το πιο παλιό κομμάτι του χωριού είναι ο Γουλάς και για να φτάσετε θα ανηφορίσετε κάμποσο, αλλά η εκπληκτική θέα θα σας αποζημιώσει. Κάποια πολύ παλιά σπίτια βρίσκονται γύρω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (όπως το ερειπωμένο καφενείο του Μανωλάκη).
Το παλιό κέντρο του χωριού βρισκόταν εκεί που είναι η ταβέρνα «Νεράιδα», δίπλα στη ρεματιά της Δέσης: υπάρχουν ερείπια του παλιού ελαιουργείου, πλυσταριά, βρύσες κλπ. Λίγο παρακάτω υπήρχε το εμπορικό κέντρο του χωριού που διέθετε έως και... σινεμά!
ΣΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ Είναι μια πολύ όμορφη διαδρομή στα νότια τοπία του Καβομαλιά. Φεύγετε από τη Νεάπολη ακολουθώντας τον κεντρικό δρόμο προς Αγιο Νικόλαο.
Περνάτε το Λάχι -χωριό με υπέροχη θέα και πατρίδα πολλών επιφανών πνευματικών ανδρών, όπως ο ακαδημαϊκός Κυριάκος Βαρβαρέσος και ο βαθύφωνος Νίκος Ζαχαρίου- έξω από το οποίο ένας ασφαλτόδρομος σας φέρνει στο Παλαιόκαστρο, όπου έχουν εντοπιστεί λιγοστά αρχαία ερείπια κοντά στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής και πιθανώς για κάποιους μελετητές εδώ υπήρχε η αρχαία Ητις, ή κατ’ άλλους οι αρχαίες Βοιές.
Σε περίπου 7 χλμ. από τη Νεάπολη φτάνετε στον Αγιο Νικόλαο.
Ακολουθώντας τον ασφαλτόδρομο νότια κατηφορίζετε μέσα στους χαμηλούς λόφους με τις ελιές και τα κυπαρίσσια στον γραφικό και παράκτιο (!) Προφήτη Ηλία.
Το παλιό εκκλησάκι λάμπει ολόλευκο στον βράχο και πάνω από το πολύ όμορφο μικρό λιμάνι με τις πολύχρωμες ψαρόβαρκες.
Είναι μαζί με τον Κόρακα το κοντινότερο ψαρολίμανο προς τον Καβομαλιά. Από εδώ και κάτω τα τοπία είναι ερημικά: λιγοστοί ελαιώνες και απέραντα θαμνοτόπια με ασφάκες, σκίνους, ασπαλάθια, αφάνες, φασκόμηλο, θυμάρι.
Οι ακτές παίρνουν παράξενα σχήματα, τα βράχια είναι σαν γλυπτά, με σπηλιές, σπασμένα μονόπετρα και απολιθωμένους φοίνικες.
Ο δρόμος γίνεται χωμάτινος και αριστερά σας υψώνονται οι κάθετοι ασβεστολιθικοί βράχοι του ακρωτηρίου Ζόμπολου. Κοντά στον φάρο της Σπίθας και στη βραχώδη ακτή διατηρούνται τα λείψανα τρίκλιτης βασιλικής.
Στον όρμο Κλεφταύλακο υπάρχουν αρχαίες λαξεύσεις, αρχιτεκτονικά λείψανα, και πλήθος κεραμικά.
Οι αρχαιολόγοι τοποθετούν εδώ το Νυμφαίο με τον ναό του Ποσειδώνα (όπου οι παραπλέοντες το Μαλέα ναυτικοί έκαναν προσφορές) και την πηγή, τα οποία αναφέρει ο Παυσανίας. Ο χωματόδρομος λίγο μετά το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας σταματάει και ξεκινάει το έξοχο μονοπάτι προς τα ασκηταριά.
?Τo απολιθωμένο δάσος είναι ένα θαύμα της λακωνικής φύσης, ένα σπουδαίο φυσικό φαινόμενο. Είναι η πρώτη φορά που σε μια συγκεκριμένη περιοχή ανακαλύπτονται τόσες εκατοντάδες ριζικοί κόμβοι ηλικίας 2-3 εκατομμυρίων ετών.
Και μάλιστα δεν απολιθώθηκαν από τέφρες ηφαιστείου, αλλά ασβεστοποιήθηκαν από την άνοδο της θάλασσας. Υπάρχουν πολλοί απολιθωμένοι φοίνικες, αλλά και κωνοφόρα δένδρα και πλατύφυλλα.
Οι αποκαλυφθέντες κορμοί έχουν διάμετρο από 0,5 έως 1 μέτρο και ύψος ως 2 μέτρα! Τμήματα απολιθωμένου δάσους υπάρχουν σε μια τεράστια παράκτια έκταση που ξεκινάει από την Αγία Μαρίνα στον Καβομαλιά και φτάνει στον Κάμπο Βοιών και την Ελαφόνησο!
Το πιο ενδιαφέρον τμήμα του βέβαια είναι το κομμάτι κάτω από την Αγία Μαρίνα (θα το βρείτε πανεύκολα, υπάρχουν πινακίδες) και λίγο ανατολικότερα στον Κόρακα όπου υπάρχει και ο ψηλότερος κορμός, τον οποίο οι ντόπιοι λένε «άνθρωπο».
Ορισμένους κορμούς στην Αγία Μαρίνα τους διαπερνάει η θάλασσα και ξεπηδάει σαν σιντριβάνι από μέσα τους! Ολόγυρα στην ακτή και ακόμη πιο βαθιά στους γύρω αγρούς πουρνάρια και σκίνοι είναι φυτρωμένοι σε χώμα ολόγεμο με όστρακα, κοχύλια, αστερίες, καβούρια και άλλα απολιθώματα.
ΤΟ ΓΕΩΠΑΡΚΟ ΤΟΥ ΚΑΒΟΜΑΛΙΑΟ Δήμος Βοιών δημιουργεί γύρω από το απολιθωμένο δάσος ένα σύγχρονο Γεωπάρκο, με περιπατητικές διαδρομές και ενημερωτικό υλικό. Η ομάδα του καθηγητή Παλαιοντολογίας και Παλαιοβοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευάγγελου Βελιτζέλου που μελετάει το απολιθωμένο δάσος έχει συντηρήσει 33 απολιθωμένους κορμούς στην Αγία Μαρίνα και στον Κόρακα, ώστε να αδιαβροχοποιηθούν και να μην τους διαβρώνει άλλο η θάλασσα. Πληροφορίες: Δήμος Βοιών 27343-60100.
ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟ «ΜΙΚΡΟ ΑΓΙΟN ΟΡΟΣ»Το περπάτημα έως τη νότια άκρη του Μαλέα είναι μια συγκλονιστική εμπειρία. Θα ακολουθήσετε το μονοπάτι από το τέλος του χωματόδρομου λίγο μετά το απολιθωμένο δάσος και το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας. Είναι ευδιάκριτο και περνάει στο χείλος του γκρεμού.
Σε περίπου 40 λεπτά θα σας φέρει στο κατάλευκο ξωκλήσι της Αγίας Ειρήνης Καβομαλούσας, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ξωκλήσια της Λακωνίας. Στέκει κατάλευκο στολισμένο με μια γέρικη, μεγάλη σαν δέντρο φραγκοσυκιά, με λίγα πεύκα και κυπαρίσσια και μια χούφτα κελιά πάνω από τις ερημιές του Καβομαλιά. Είναι του 19ου αιώνα, ναός σταυροειδής με τρούλο, χτισμένος σε ερείπια παλαιότερου. Στο εσωτερικό υπάρχουν φορητές εικόνες στο τέμπλο φιλοτεχνημένες το 1907 από τον Κρητικό μοναχό Νέστορα Βασαλάκη. Ολόγυρα υπάρχουν απομεινάρια κτιρίων και πιο ψηλά, ερειπωμένα ασκηταριά. Στα βράχια χαμηλότερα θα δείτε ένα λιμανάκι όπου προσορμίζει εύκολα σκάφος.
Από την Αγία Ειρήνη και με μόλις 10΄περπάτημα θα φτάσετε στην άκρη του γκρεμού, όπου βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα εκκλησιαστικά μνημεία της Λακωνίας, μικρό στο μέγεθος αλλά με τεράστια ιστορική και συναισθηματική αξία.
Είναι η μονή του Αγίου Γεωργίου, ένα πανάρχαιο ερημητήριο χτισμένο σαν φωλιά αετού πάνω στα απόκρημνα βράχια, μάρτυρας αψευδής της ιστορίας του μοναχισμού στον Μαλέα. Η δημιουργία της χρονολογείται στον 13ο-14ο αιώνα. Την προστάτευε τα χρόνια εκείνα από τις πειρατικές επιθέσεις ισχυρός μαντρότοιχος. Σήμερα σώζονται διάφορα κτίσματα από τη μονή, σε ένα γοητευτικό σύμπλεγμα. Ψηλότερα από όλα τα κτίρια βρίσκεται κατερειπωμένος ναός των Αγίων Τεσσαράκοντα.
Χαμηλότερα υπάρχει το παλιό καθολικό που ήταν μονόκλιτη θολωτή βασιλική, από την οποία σώζεται μόνο η βόρεια πλευρά με τρία τυφλά αψιδώματα, στα εσωράχια των οποίων υπάρχουν ίχνη τοιχογραφιών. Ο ναός είχε μαρμάρινο τέμπλο και στο δάπεδο είχε δύο υδατοδεξαμενές.
Σε πολύ καλύτερη κατάσταση διατηρείται το παρεκκλήσι με τον κατάλευκο τρούλο. Στο εσωτερικό υπάρχουν λίγες, αλλά ωραίες, τοιχογραφίες: στον τρούλο απεικονίζεται ο Παντοκράτορας περιστοιχισμένος στο τύμπανο από εννέα προφήτες, στο ιερό η Παναγία Βλαχερνίτισσα και ο Μελισμός, στην Πρόθεση ο Ρωμανός ο Μελωδός κ.ά.
Το σύνολο των βυζαντινών ερειπίων που αιωρούνται πάνω από τους γκρεμούς και μια από τις αγριότερες θάλασσες της Μεσογείου όπου τα πλοία περνούν ασταμάτητα, δημιουργεί μοναδικά συναισθήματα. Την επίσκεψη εδώ θα τη θυμάστε για πάντα.
Η ΚΟΚΑΛΙΑΡΑΔίπλα στον μικρό μόλο κάτω από το εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης Καβομαλούσας ξεκινάει ένα σαθρό και απότομο μονοπατάκι που σε δέκα λεπτά οδηγεί σε μια από τις σπηλιές του Καβομαλιά. Υπάρχουν πολλές, η συγκεκριμένη ωστόσο είναι ξεχωριστή. Μέσα, στο βάθος, θα δείτε δίπλα σε μικρό προσκυνητάρι σωρούς από ανθρώπινα κόκαλα! Ηταν έως πρόσφατα πολύ μεγάλοι, αλλά λίγο οι κακοκαιρίες, λίγο οι επισκέπτες που τα έπαιρναν (άραγε γιατί;) λιγόστεψαν. Τα κόκαλα της Κοκαλιάρας είναι φορτωμένα με αμέτρητους μύθους και θρύλους. Αλλοι λένε ότι εδώ οι πειρατές του Καβομαλιά πέταγαν τους εκτελεσθέντες αιχμαλώτους τους. Αλλοι λένε ότι ίσως ήταν οστεοφυλάκιο του μοναστηριού που υπήρχε στην Αγία Ειρήνη.
info:ethnos,gr Αντώνης Ιορδάνογλου
Book a hotel room in Athens Greece www.economyhotel.gr
check on line availability - prices and make a reservation https://economyhotel.cosmores.com
