Μερικά χιλιόμετρα μακριά από τα Καλάβρυτα, με τους πολλούς επισκέπτες και το χιονοδρομικό κέντρο, βρίσκεται το ήσυχο Πλανητέρο. Χαρακτηριστικό του χωριού είναι το πλατανόδασος και τα άφθονα νερά που το διατρέχουν. Το νερό ήταν κινητήριος δύναμη για τους νερόμυλους και τις νεροτριβές της περιοχής, που πλέον έχουν καταστραφεί. Υπάρχει όμως ένας νερόμυλος ο οποίος έχει αναστηλωθεί και λειτουργεί με τον παραδοσιακό τρόπο και με ακριβώς τον ίδιο παλιό μηχανισμό.
Book a hotel room in Athens Greece www.economyhotel.gr
check on line availability - prices and make a reservation https://economyhotel.cosmores.com
Ο νερόμυλοι στο Πλανητέρο (όπως και ο αναστηλωμένος) κατασκευάστηκαν το 1860, μετά από συνεννόηση των κατοίκων, οι οποίοι διευθέτησαν με τέτοιο τρόπο την υδροδότηση των κτημάτων τους, ώστε το νερό να καταλήγει σε συγκεκριμένα αυλάκια που το οδηγούσαν στους μύλους. Στην περιοχή υπήρχαν τέσσερις νερόμυλοι, 4 νεροτριβές και ψυγεία!
Τα ψυγεία ήταν πέτρινοι θόλοι πάνω από τους οποίους περνούσε το νερό. Στο εσωτερικό τους υπήρχε σταθερή θερμοκρασία 4-6 βαθμών και εδώ οι χωρικοί συντηρούσαν τυριά, λαχανικά και άλλα ευπαθή προϊόντα. Ο κυρ Βασίλης είναι ο σημερινός υπεύθυνος του μύλου και όπως λέει και ο ίδιος «είναι ένας από τους ελάχιστους σε λειτουργία νερόμυλους στην Πελοπόννησο!».
Ο κυρ Βασίλης και η γυναίκα του μαζεύουν το σιτάρι, το πλένουν και το αλέθουν για να πουλήσουν το αλεύρι, αλλά έχουν και αρκετούς πελάτες που φέρνουν το σιτάρι ή το καλαμπόκι τους για άλεσμα.
Στον ίδιο χώρο λειτουργεί και νεροτριβή όπου πλένονται ρούχα, κουβέρτες και φλοκάτες, με τη δύναμη του νερού. Τον χειμώνα είναι ανοικτός συνήθως τις Παρασκευές και το καλοκαίρι λειτουργεί καθημερινά, αλλά καλύτερα να τηλεφωνήσετε προτού τον επισκεφθείτε. (Τηλ. 26920-32002).
Το χωριό με το περίεργο όνομα
Το πλανητερο είναι χτισμένο αμφιθεατρικά επάνω σε έναν βραχώδη λόφο και οι 80 οικογένειες που το κατοικούν ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Στο χωριό δεσπόζει το παλιό πετρόκτιστο σχολείο και το καμπαναριό του Αγίου Νικολάου.
Ομως το Πλανητέρο είναι γνωστό για το μαγευτικό του πλατανόδασος που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το χωριό. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας μας και το μεγαλύτερο μέρος του ανήκει στο Δασαρχείο Καλαβρύτων και στην Ενωση Μύλων, Νεροτριβών και Ιχθυοτροφείων του Πλανητέρου.
Αξίζει να κάνετε έναν περίπατο ανάμεσα στα πλατάνια (σε μερικά η διάμετρος του κορμού φτάνει τα 4 μέτρα) και να απολαύσετε τη μαγεία και το μεγαλείο της φύσης.
Σύμφωνα με τους ντόπιους το πλατανόδασος των 100 στρεμμάτων ήταν μέχρι το 1992 ένας αληθινός παράδεισος. Μετά τον αναδασμό άρχισαν να παίρνουν νερό για να ποτίζονται οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις της Κλειτορίας, με αποτέλεσμα μεγάλες σωλήνες να βρίσκονται παντού και το δάσος να δείχνει αφημένο στην τύχη του, χωρίς διαμορφωμένους χώρους αναψυχής.
Στο πλατανόδασος βρίσκονται και οι πηγές του Αροάνιου ποταμού και τα νερά τους αναβλύζουν μέσα από τα βράχια. Ο Παυσανίας είχε γράψει για τον Αροάνιο πως υπήρχαν στα νερά του ψάρια που εξέπεμπαν ήχο (φθόγγο), όπως το πουλί τσίχλα και με αυτό το φαινόμενο είχαν ασχοληθεί και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς. Ο Αροάνιος διασχίζει την κοιλάδα της Κατσάνας και συναντιέται με τον Λάδωνα και τον ποταμό Τράγο.
Το πλατανόδασος του Πλανητέρου μαζί με τις πηγές του Αροάνιου βρίσκονται εντός της περιοχής του δικτύου Natura 2000 «Ορος Χελμός και ύδατα Στυγός».
Στην περιοχή λειτουργούν ταβέρνες που σερβίρουν κυρίως πέστροφα. Δύο από αυτές, μάλιστα, έχουν και δικά τους ιχθυοτροφεία. Από την πλατεία του χωριού ξεκινούν και μονοπάτια προς το χωριό Ελατόφυτο (ή Μάζι) και την κορυφή Ντουρντουβάνα.
Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκεται και το περίφημο Σπήλαιο των Λιμνών, με τις 13 κλιμακωτές λίμνες και σταθερή θερμοκρασία 13-16 βαθμών Κελσίου. Στη διαδρομή των 500 μέτρων μέσα στο σπήλαιο θα θαυμάσετε αυτές τις πανέμορφες λίμνες (όταν υπάρχει νερό ξεχειλίζουν δημιουργώντας μικρούς καταρράκτες), εκπληκτικούς σχηματισμούς φωτισμένων σταλακτιτών και σταλαγμιτών με διάφορα σχέδια και μορφές, καθώς και τους εντυπωσιακούς χρωματισμούς των τοιχωμάτων του. Το σπήλαιο είναι παλιά κοίτη υπόγειου ποταμού και η ύπαρξή του ήταν γνωστή από πολύ παλιά, όμως μόλις το 1964 εξερευνήθηκε και χαρτογραφήθηκε από το ζεύγος Πετροχείλου.
Εχουν βρεθεί απολιθωμένα οστά ανθρώπου και ζώων ανάμεσα στα οποία και ιπποπόταμου, τα οποία μαρτυρούν πως το σπήλαιο κατοικήθηκε από την 6η χιλιετία π.Χ., ενώ αναφέρεται και σε πολλούς αρχαίους μύθους. (Ανοιχτό 9.00-16.30 τις καθημερινές, 9-17.30 τα σαββατοκύριακα και τις αργίες. Τηλ.: 26920 31301, 31588).
Η ΑΝΑΛΗΨΗΑπέναντι από το Σπήλαιο των Λιμνών, κάτω από τα πανύψηλα και πολύχρωμα βράχια του Χελμού, βρίσκεται το εκκλησάκι της Ανάληψης, με το ιερό του λαξευμένο στον βράχο. Κτίστηκε το 1889, έχει τρίκορφη στέγη και η αρχιτεκτονική του βασίζεται σ’ αυτή των βιομηχανικών κτιρίων της εποχής. Κηρύχθηκε «διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία». Γιορτάζει της Αναλήψεως και τότε στήνεται μεγάλο πανηγύρι εδώ. Τον χειμώνα οι ντόπιοι παίρνουν τις εικόνες του ναού για φύλαξη, ώστε να μην καταστρέφονται από την υγρασία. Στο εκκλησάκι θα φτάσετε ακολουθώντας τον χωματόδρομο που ξεκινάει μπροστά από την παλιά είσοδο του Σπηλαίου των Λιμνών.
ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΗ
Το Πλανητέρο και οι ομορφιές του δεν είναι ο μόνος λόγος για να κάνετε μια εκδρομή έως εδώ. Ολόγυρα και σε μικρή απόσταση υπάρχουν ωραία χωριά με σημαντικά αξιοθέατα και ένα κομμάτι παλιού Μοριά, που αξίζει να γνωρίσετε. Πολύ κοντά στο Πλανητέρο βρίσκεται η κωμόπολη της Κλειτορίας, σημαντικός εμπορικός και συγκοινωνιακός κόμβος για την ευρύτερη περιοχή.
Αιτία για τη δημιουργία του οικισμού ήταν η εύφορη κοιλάδα, την οποία ξεκίνησαν να καλλιεργούν οι κάτοικοι από το γειτονικό Ελατόφυτο. Οι παλιές αγροτικές καλύβες έδωσαν σταδιακά τη θέση τους σε πέτρινα σπίτια, χτισμένα από Λαγκαδινούς, Κλουκινιώτες και Πλανητεριώτες μαστόρους, δημιουργώντας τον σημερινό οικισμό.
Από το 1830 υπήρχαν εδώ πολλοί νερόμυλοι και νεροτριβές, ενώ αργότερα το χωριό εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο, όπου άνθησε ειδικά η βιοτεχνία χαλιών.
Η περιοχή κατοικήθηκε πολλά χρόνια πριν, όπως μαρτυρούν τα λείψανα αρχαίας πόλης δυτικά του σημερινού οικισμού. Πρόκειται για τον αρχαίο Κλείτορα που πήρε το όνομά του από την περίκλειστη θέση του (ή από τον Κλείτορα, γιο του Αζάνα που ήταν ο γενάρχης της αρκαδικής φυλής των Αζάνων).
Οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως οχυρωματικό περίβολο των ελληνιστικών χρόνων, αξιόλογο δείγμα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, που όπως υπολογίζεται προστάτευε την πόλη σε συνολικό μήκος 2.500 -3.000 μ. Ανακαλύφθηκε επίσης και ένα θέατρο, το δομικό υλικό του οποίου άρχισε να λεηλατείται στη ρωμαϊκή εποχή και βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα πόλης. Κοντά στις πύλες ανακαλύφθηκαν και τα οργανωμένα νεκροταφεία που καλύπτουν μια χρονική περίοδο από τους υστερογεωμετρικούς χρόνους μέχρι τους υστερορωμαϊκούς.
Οι ανασκαφές διακόπηκαν το 2004 και ο αρχαιολογικός χώρος έμεινε ανεκμετάλλευτος. Ελάχιστα χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Κλειτορίας βρίσκεται η Ανω Κλειτορία, ένα χωριό κτισμένο στα 700 μ. υψόμετρο, με παλιά πέτρινα σπίτια τα οποία έχουν αναστηλώσει ομογενείς που γύρισαν από την Αμερική.
Θα δείτε επίσης την εκκλησία της Γέννησης της Θεοτόκου με το εξωτερικό καμπαναριό, τον τεράστιο πλάτανο στην πλατεία, ενώ κάποια βραδάκια θα βρείτε ανοιχτό και το καφενείο του Λάππα. Οι Κάτω Λουσοί είναι άλλο ένα όμορφο χωριό που βρίσκεται σε ένα γαλήνιο οροπέδιο, βόρεια από το Πλανητέρο, στον δρόμο προς Καλάβρυτα. Αξίζει να κάνετε βόλτα στο χωριό για να θαυμάσετε τα πετρόκτιστα σπίτια και τον Πύργο των Πετιμεζαίων ή Πετμεζαίων.
Είναι ένας από τους παλαιότερους πύργους της ορεινής Πελοποννήσου (θεωρείται πως είναι του 17ου αιώνα), χαρακτηριστικό δείγμα οχυρωμένης κατοικίας και έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Υπήρξε κέντρο αντίστασης κατά των Τούρκων τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης.
Στο οροπέδιο, που το διατρέχει ο χείμαρρος Μάννα, θα δείτε τα δύο πέτρινα γεφύρια και τα λείψανα των Αρχαίων Λουσών, οι οποίοι ήταν μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της αρκαδικής Αζανίας. Στην περιοχή έχουν ανακαλυφθεί θεμέλια του ναού Αρτέμιδος Ημέρας ή Ημερασίας, οικίες της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου, βουλευτήριο, ιερό της προϊστορικής εποχής κ.ά.
Κείμενα - φωτογραφίες: Λεωνίδας Τηνιακός ethnos,gr
Book a hotel room in Athens Greece www.economyhotel.gr
check on line availability - prices and make a reservation https://economyhotel.cosmores.com
