Τα χωριά των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη) μοιράζονται ανάμεσα στους Νομούς Ιωαννίνων και Αρτας. Πολλά από αυτά λόγω του δύσβατου ορεινού ανάγλυφου και της -μέχρι πρόσφατα- απομόνωσης που αυτό επέφερε στις ορεινές κοινωνίες, αριθμούν μόλις μερικές δεκάδες μόνιμους κατοίκους.
Book a hotel room in Athens Greece www.economyhotel.gr
check on line availability - prices and make a reservation https://economyhotel.cosmores.com
Παρόλα αυτά, τα Πράμαντα ή Πράματα ήταν ανέκαθεν κεφαλοχώρι και ένα από τα πιο γνωστά χωριά της ορεινής Ηπείρου.
Ο οικισμός απλώνει τις γειτονιές του σε ύψος 850 μέτρων στη σκιά της Στρογκούλας, μια από τις ψηλότερες και πιο επιβλητικές κορυφές της οροσειράς (2.107 υψόμετρο). Ολόγυρα το πυκνό ελατόδασος μοιάζει ν' αγκαλιάζει τα τελευταία σπίτια που δύσκολα διακρίνονται κρυμμένα καθώς είναι ανάμεσα στα ψηλόκορμα κωνοφόρα.
Οι πρώτοι θαρραλέοι άνθρωποι που τόλμησαν να στήσουν τα σπιτικά τους σε τούτα τ' αγριοτόπια, κάπου στις αρχές του 15ου αιώνα, ήταν ποιμένες.
Αργότερα την προστασία των Αθαμανικών βουνών (ονομασία που προέρχεται από τους Αθαμάνες, αρχαίους κατοίκους της περιοχής) αναζήτησαν καταζητούμενοι από τις οθωμανικές αρχές, αλλά και άνθρωποι που δεν ανέχονταν τον τουρκικό ζυγό. Με την πάροδο του χρόνου τα Πράμαντα εξελίχθηκαν σε μια από τις σημαντικότερες εμπορικές κοινότητες του ορεινού χώρου που ήταν γνωστή για το παζάρι της.
Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Πραμαντιώτες συμμετείχαν σε όλες τις εξεγέρσεις των Ελλήνων και απελευθερώθηκαν το 1881. Σήμερα τα Πράμαντα αποτελούν έδρα του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων και ανήκουν στον Νομό Ιωαννίνων.
Καθώς διαθέτουν αξιόλογη υποδομή μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ορμητήριο για ευχάριστες εκδρομές με αυτοκίνητο, για αποδράσεις περιπέτειας (με όχημα 4x4), αλλά και πολύ ενδιαφέρουσες ορειβατικές ή πεζοπορικές εξορμήσεις.
Ενα καφεδάκι λοιπόν σε κάποιον απ' τους καφενέδες της πλατείας της Αγίας Παρασκευής με τον θεόρατο πλάτανο κάτω από τον ανοιξιάτικο ήλιο, μερικές δροσερές γουλιές από τον «Αράπη» -την ανθρωπόμορφη λιθανάγλυφη βρύση- και «φύγαμε» για τα Τζουμέρκα...
Στα χωριά των Τζουμέρκων
Στην πορεία προς το γειτονικό χωριό Μελισσουργοί (3 χλμ.) μια μικρή παράκαμψη θα σας φέρει στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής που κουρνιάζει μέσα σε ελατόδασος. Λίγο ψηλότερα, ακολουθώντας βατό χωματόδρομο, βρίσκεται το καταφύγιο και το πέτρινο θεατράκι στη ρίζα της Στρογκούλας όπου το καλοκαίρι πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Φτάνοντας στους Μελισσουργούς σίγουρα θα σας κερδίσει η πανοραμική θέα στα ελατοδάση, στις κορυφές των Τζουμέρκων και της Κακαρδίτσας. Στην είσοδο του χωριού δεξιά, πάνω σε ύψωμα, βρίσκεται το εμφιαλωτήριο του νερού «Τζουμέρκα». Μάλιστα η πηγή «Αγκάθι» είναι γνωστή από παλιά για το καλό νερό της.
Στους Μελισσουργούς ο δρόμος τελειώνει και ξεκινά το διάσελο που ενώνει την οροσειρά των Τζουμέρκων με αυτήν της Κακαρδίτσας. Από εδώ πηγάζει ο Μελισσουργιώτης ποταμός, παραπόταμος του Αραχθου. Ποτάμι πλούσιο άλλοτε σε πέστροφες, σήμερα είναι ρημαγμένο απ' το παράνομο ψάρεμα, δυστυχώς μια κοινή διαπίστωση για τα περισσότερα ορεινά ποτάμια της πατρίδας μας.
Αν έχετε τετρακίνητο όχημα ή επιχειρήσετε να προσεγγίσετε την περιοχή με τα πόδια, δασικοί δρόμοι -που τον χειμώνα κλείνουν από το χιόνι- θα σας μεταφέρουν σε ακόμη μεγαλύτερο υψόμετρο.
Η πιο δημοφιλής εξόρμηση από τα Πράμαντα είναι προς τα πέτρινα παραδοσιακά χωριά Συρράκο και Καλαρρύτες. Να υπολογίζετε πως θα διανύσετε από τα Πράμαντα 20 χλμ. μέχρι τους Καλαρρύτες ενώ για το Συρράκο 25 χλμ. δύσκολης διαδρομής με μπόλικες στροφές.
Με μικρή παράκαμψη, θα φτάσετε στο κατ' εξοχήν ορεινό χωριό Ματσούκι (16 χλμ. από Πράμαντα) για να δείτε τη χαράδρα του Καλαρρύτη και τον εντυπωσιακό καταρράκτη που γκρεμίζεται στο βάθος της.
Πηγαίνοντας προς Καλαρρύτες μπορείτε να επισκεφθείτε και το εντυπωσιακό ακατοίκητο μοναστήρι της Κηπίνας (13ου αιώνα πιθανότατα) που κυριολεκτικά μοιάζει σφηνωμένο σε μια σχισμή του κάθετου βράχου. Το κλειδί θα το βρείτε στο χωριό Κηπίνα. Μετά τους Καλαρρύτες ο δρόμος στριφογυρνά ανεβαίνοντας έως τον αυχένα του Μπάρου (υψόμ. 1.650) απ' όπου εισέρχεστε στον Νομό Τρικάλων και στα χωριά του Ασπροπόταμου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η διαδρομή που οδηγεί από τα Πράμαντα στα χωριά της Αρτας.
Ο δρόμος κατεβαίνει φιδωτά προς την κοίτη του Αραχθου. Μετά το χωριό Κτιστάδες και τη διασταύρωση για Αγναντα, στρίβετε αριστερά στις πινακίδες προς Καταρράκτη.
Το χωριό πήρε το όνομά του από τους δίδυμους καταρράκτες που γκρεμίζουν τ' αφρισμένα νερά τους από την απότομη πλαγιά. Ενα ευχάριστο λιθόστρωτο μονοπάτι θα σας φέρει στη βάση τους. Ο οικισμός διαθέτει τουριστικές υποδομές.
Τζουμέρκα
Τα Τζουμέρκα μπορεί να είναι εντυπωσιακά και να ξεχωρίζουν από όλα τα υπόλοιπα βουνά της Δυτικής Πίνδου, όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι ξεκομμένα από τον κύριο κορμό της. Στον Νότο, ο εκτεταμένος αυχένας των Μελισσουργών συνδέει το βουνό με την απόκρημνη κορμοστασιά της Κακαρδίτσας (υψόμετρο 2.429) την οποία επιμελώς αποφεύγουν ν' αναφέρουν οι περισσότεροι χάρτες. Στα βόρεια η χαράδρα της Κηπίνας με τον Καλαρρύτικο ποταμό, χωρίζουν την Κακαρδίτσα από τον επιβλητικό όγκο του όρους Περιστέρι.
Σπήλαιο «Ανεμότρυπα»
Λίγο έξω από τα Πράμαντα στο δρόμο για Πλάκα θα δείτε δεξιά σας έναν διαμορφωμένο χώρο και την είσοδο του σπηλαίου «Ανεμότρυπα». Το σπήλαιο αν και έχει ανακαλυφθεί εδώ και αρκετά χρόνια -συστηματική εξερεύνηση πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1960 από τη σπηλαιολόγο Αννα Πετροχείλου-, μόλις τα τελευταία χρόνια έγινε προσβάσιμο για τους επισκέπτες, με τουριστική διαδρομή 250 μέτρων. Στο τέλος του μονοπατιού ένας μικρός αλλά θορυβώδης καταρράκτης κλείνει τη μαγευτική περιπλάνηση σε αυτόν τον υπόγειο, μα θεαματικό κόσμο! Πληροφορίες στο τηλ. 26590 62300-1. www.pramanta.gr
Ράφτινγκ στον Αραχθο
Ερχόμενοι από Αρτα ή Γιάννενα, στο ύψος της γέφυρας της Πλάκας, είναι πιθανόν να συναντήσετε... απρόσμενη κίνηση στην κοίτη του Αραχθου. Μικρές παρέες φορώντας ειδικές θερμομονωτικές στολές κουβαλούν φουσκωτές βάρκες και βγαίνουν από το ποτάμι. Στο ύψος της επιβλητικής καμάρας του πέτρινου γεφυριού, ολοκληρώνεται μια από τις πιο δημοφιλείς καταβάσεις ράφτινγκ των ελληνικών βουνών.
Στο χωριό Πλάκα έχουν τη βάση τους οι εταιρείες εναλλακτικών σπορ. Οι βάρκες ρίχνονται στη γέφυρα του Αμπελοχωρίου λίγο βορειότερα, ενώ η μεταφορά των εκδρομέων έως εκεί γίνεται από την εταιρεία. Η υδάτινη απόσταση που καλύπτουν οι ράφτερς είναι περίπου 8 χιλιόμετρα.
Η διαδρομή θεωρείται μεσαίου βαθμού δυσκολίας, ενώ αν θελήσετε να συμμετάσχετε, καλό θα ήταν να έχετε ήδη κάποια πείρα κατάβασης σε ευκολότερα ποτάμια. Πληροφορίες: TREKKING HELLAS Ιωαννίνων 26510 71703, www.trekking.gr και «Αλπική Ζώνη» 26510 23222, www.alpinezone.gr
FAST INFO
Το γεφύρι της Πλάκας
Ενα από τα σημαντικότερα και πιο ζωτικά περάσματα του Αραχθου ποταμού ήταν το ομώνυμο μονότοξο γεφύρι κοντά στον οικισμό Πλάκα, κτισμένο στο μοναδικό σημείο προσπέλασης των Τζουμερκιωτών προς τον κάμπο της Αρτας. Δύο φορές γκρεμίστηκε από τα ορμητικά νερά του ποταμού. Το γεφύρι που σήμερα βλέπουμε, ορθώθηκε το 1866 από τον μάστορα Μπέκα και κόστισε 187.000 γρόσια. Το 1944 στο κτίριο πάνω στην όχθη έγινε η συμφωνία μεταξύ του ΕΛΑΣ - ΕΔΕΣ -παρουσία του Αγγλου συνδέσμου- για κοινό κτύπημα κατά των Γερμανών, γνωστή με το όνομα «Συμφωνία της Πλάκας».
Κείμενο: Θοδωρής Αθανασιάδης ethnos
Book a hotel room in Athens Greece www.economyhotel.gr
check on line availability - prices and make a reservation https://economyhotel.cosmores.com
